De onverschilligheid van de kat is een voorbode. Elle, de bejubelde Franstalige film van Nederlands trots Paul Verhoeven (Soldaat van Oranje), opent met geluiden van een verkrachting. Na anderhalve tel komt daar een close-up bij van de toeschouwer: een grijze kat. Met groene ogen bekijkt ze wat zich ontvouwt. Onbekommerd. Stoïcijns.
Na de tragedie lijkt Michèle (Isabelle Huppert, La Pianiste) nou ook niet bepaald aangedaan. Ze trekt haar kleren recht, ruimt de zooi op en neemt een bad. Politie bellen? Dat doet ze niet.
Op het Filmfestival van Cannes kreeg de film een staande ovatie. De filmpers ging er vervolgens overheen met veel lovende woorden. Om te parafraseren: Elle is een gedurfde verkrachtingskomedie, regisseur Verhoeven is gewaagd en subtiel tegelijk. En Huppert speelt de sterren van de hemel. Ok, over dat laatste kunnen we het eens zijn.
Vanaf de beginscène is Michèle lastig te peilen. Er wordt ons lange tijd niets verduidelijkt over hoe ze zich voelt bij wat haar is aangedaan. Ook op een etentje met haar ex en een bevriend stel mompelt ze onderkoeld: “Volgens mij ben ik verkracht of zo.” Pas wanneer we een flashback van de wreedheid te zien krijgen, hakt het erin. Zo ongeaffecteerd is ze dus niet. Maar toch, het voelt meer als een stukje horrorfilm, een opgeklopt verrassingsmoment, dan als een tragische gebeurtenis. Boem! En het is weer over.
Net als Michèle zelf blijft de film niet heel erg bij de verkrachting hangen. Ja, de hoofdpersoon krijgt wat sms’jes van haar belager, en op haar werk – ze is oprichter van een videogame-bedrijf – duikt een dubieuze video op. Verder zien we hoe Michèle worstelt met een affaire met de man van haar beste vriendin, hoe haar zoon wordt gedomineerd door zijn zwangere vriendin en hoe de moeder van Michèle met haar gigolo wil trouwen. En onze hoofdpersoon becommentarieert alles met cynisme en betweterigheid.
Moet ze een sterke vrouw voorstellen die zich niet al te erg laat inzitten met iets waar veel van haar seksegenoten wel aan onderdoor gaan? Lastig te zeggen. Want uiteindelijk kruipen we nooit onder haar ijzige façade. Misschien zit er gewoon niets meer in dat bikkelharde karakter. In dat geval is het een tot in de puntjes gespeeld eendimensionaal personage. Misschien zit er wel meer in, maar heeft dat de vertaling van boek (Oh… van Philippe Djian) naar film niet overleefd. Hoe dan ook zonde.
Al halverwege wordt het mysterie opgelost wie de pleger van het seksuele geweld is. De plot neemt een nieuwe wending – maar laten we spoilers vermijden. Het volstaat om te zeggen dat de keten van tegennatuurlijke ontwikkelingen zich doorzet. Tot in absurde proporties.
De film voelt aan alsof Paul Verhoeven een puberjongetje is, dat probeert origineel te zijn. “Kijk, je verwacht dat dit zou gebeuren. Maar nu gebeurt er iets anders! Ik ben superslim.” Het lijkt een zwartgallige tegenhanger van de twitterfeed van Jaden Smith. Maar dan ruim twee uur lang. En vooruit, met mooi camerawerk.
