Recensie: Zorgen voor het gezin – Over het leven van een doodgewone vrouw

21-10-2016 17:30

Maj is bang. Waar ze bang voor is blijft in Zorgen voor het gezin, het tweede deel uit de Maj-trilogie van de Zweedse schrijfster Kristina Sandberg, als een donkere wolk boven haarzelf en haar gezin hangen. Vorig jaar is het derde deel uitgekomen; dit jaar mogen we genieten van het tweede deel. Hoewel de boeken prima los van elkaar te lezen zijn, helpt het niet wanneer je als lezer al weet hoe het allemaal zal gaan aflopen. Dat ervoor gekozen is om de vertaling in de omgekeerde volgorde plaats te laten vinden is dan ook op z’n minst opmerkelijk te noemen.

Het leven van een huisvrouw

De rode lijn in de roman is Maj’ leven als huisvrouw en –moeder. Het idee van moeder de vrouw die thuis blijft, niet werkt en voor de kinderen zorgt is tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend. Dit maakt het lezen van de roman enigszins bevreemdend, bijvoorbeeld wanneer Maj een cadeau wil aanschaffen voor de 50e verjaardag van haar echtgenoot, maar daarvoor geen eigen geld heeft.

Ze werkt immers niet en krijgt van haar man alleen een toelage in de vorm van huishoudgeld. Ze is dan verplicht haar echtgenoot om geld te vragen, voor zijn eigen verjaardag.

Af en toe in de roman lezen we dan ook mee met Maj’ eigen gedachten, waarin ze zich wel degelijk beklaagt over haar situatie. Voor de moderne lezer zijn dergelijke gedachtestromen een opluchting, een teken dat Maj wel degelijk ook eigen verlangens heeft, ook al blijven die onvervuld. De belangen van het gezin gaan immers altijd voor.

Doffe personages

Sandberg heeft een knappe prestatie geleverd door het leven van een huisvrouw uit de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw op dusdanige wijze te beschrijven dat je als lezer daadwerkelijk verder wilt lezen. Desondanks is een van de grote problemen van de roman de snelheid. Sandberg racet met gemak door een paar decennia heen, waardoor de roman weliswaar de juiste ingrediënten heeft om écht meeslepend te worden, maar deze nooit goed tot hun recht komen.

Het verhaal blijft altijd op de oppervlakte hangen, juist daar waar meer diepgang gewenst was. Het is daardoor niet mogelijk om echt goed grip op de personages te krijgen en te begrijpen waarom zij doen wat zij doen. Met name het personage Maj lijdt daar erg onder. Zij wordt neergezet als enerzijds een ontzettend passieve huisvrouw, zonder eigen gedachtes, terwijl af en toe dan toch ook voorzichtig naar voren wordt gebracht dat wel degelijk eigen gevoelens en gedachten heeft.

Dit alles zorgt ervoor dat de roman eigenlijk maar matig is, waar hij wel degelijk erg goed had kunnen zijn. Alle ingrediënten zijn er namelijk: een liefdeloos huwelijk, een neurotische echtgenote; wat wil je nog meer?

Lees ook

Recensie: Leven tot elke prijs