Mag ik zo onbeschaamd zijn om een minuut of wat beslag te leggen op uw waardevolle tijd? Ik had Simone van Saarloos’ hermetische meesterwerk Waarom vrouwenrugby wél leuk is dichtgeslagen en was juist in alle rust begonnen aan een of ander feitenvrij hoofdredactioneel commentaar in de Krant van Duimzuigend Nederland (VK), over hoe Trump heel eng is enzo, toen zich daar plots de enige echte Dennis Honing meldde met een afbeelding van een zeer moeilijke bril-dragende deugdeerne.
Voor zover de afbeelding al niet zwaar genoeg viel op de lege maag, werd die ook nog eens begeleid door een directe link naar het wereldvreemde Nieuwwij.nl: een “interreligieuze” verzamelplaats waar gekkies van allerlei allooi elkaar nu en dan komen opzoeken vanuit hun respectievelijke stofnesten; een plek waar “de dialoog aangaan”en “een stukje verbinding” van een geheel nieuw en verfrissend elan wordt voorzien- voor zover je het begraven van je hoofd in je aars als nieuw en verfrissend kan aanmerken. Maar voor gezellig sprookjes voorlezen moet je dan ook niet bij mij wezen. Ik beschouw mensen die religie niet uitsluitend in een ceremoniële dan wel geritualiseerde vorm beleven als knetterhemeltjegek. De enige religie waar ik begrip voor kan opbrengen is de Bhagwan, en die neemt geen gevangenen.
Afijn, nu krijg ik wel vaker linkjes doorgespeeld van Koning Honing- wij delen een gezamenlijke belangstelling voor obscure Russische wijsgeren- maar deze was toch wel héél zorgwekkend. Bij monde van Theologe des Vaderlands Janneke Stegeman (ik verzin het ook allemaal niet, mensen) viel daar de volgende kop te lezen: “Ik snak naar solidariteit van christenen met moslims”.
BAM. In your face, daar zo, pak aan, nou jij weer, etc.
En bedankt he, Dennis. Hele dag naar de mallefuckingmoeren. En uitgerekend jij moet weten dat ik al aan een half woord genoeg heb om mezelf de godganse dag een kramp in de vingers te tikken, allemaal met het oog op het blussen van het kolkende onderbuikvuur van passiefagressievebozewittemansrancune waar wij witgepriviligeerden tenslotte onder gebukt gaan. Nu komt een en ander misschien niet heel slecht uit (hoofdredacteur Bert Brussen zit de godganse dag kwetsende of als mogelijk kwetsend te ervaren stukjes te schrijven nu Annabel Nanninga tijdelijk niet beschikbaar is voor de broodnodige redactie). En na mijn aanvankelijke niets-registrerende idiotengrijns en het onderdrukken van de neiging om pentagrammen in mijn buik te kerven met een aardappelschilmesje, waagde ik mij dan maar aan wat bij nadere beschouwing een verbijsterend staaltje islam-apologetiek bleek te zijn.
Een stukje context. Jeroen Pauw had zich recentelijk laten ontvallen religie tien keer niks te vinden, het zelfs als een werkend gif te beschouwen, en zich daarmee de gram van gans deugpronkend Nederland op de hals gehaald. Toch weer leuk om te zien dat de geloofsgemeenschappen in Nederland kennelijk toch over de strijdbaarheid beschikken die ik altijd afwezig had geacht.
“We weten ook allemaal als je je er een beetje in verdiept, dat al die boeken verschrikkelijk zijn en altijd oproepen tot geweld”, zei Jeroen. “Het is een bak narigheid”, zei Jeroen. “We schaffen het woord God af”, zei Jeroen.
Nu kun je vinden van Jeroen Pauw wat je wilt, maar dit lijkt me toch een even feitelijke als onweerlegbare uitspraak. En dan te bedenken dat de VARA-presentator nog zo goed was om de islam niet uit te zonderen als bij uitstek gewelddadig, maar het te houden bij religie in algemene zin. Geen haan die ernaar kraait. Zou je denken althans.
Verkeerd gedacht dus. Als gevolg van een en ander klom een drietal gelovigen in de pen om in een open brief protest aan te tekenen tegen deze ongehoorde aanval op hun gekoesterde geloofsbeleving. Briefschrijvers bestonden uit een grefogekkie, een moslima/islamoloog, en Tijs van den Brink (gristen, EO, journalist). Pauw kletste maar wat uit zijn ongelovige nek, aldus de tot in het diepst van hun ziel gekrenkte geloofsbelijders: religie is eigenlijk hartstikke gezellig namelijk, een feest van goddelijk geïnspireerde tolerantie, ijsjes en hertjes, althans wanneer ontdaan van genoemde gewelddadige passages, want die moet je natuurlijk zien in de historische context etc. Waarom men wel de gewelddadige en niet de gezellige stukjes “in de context” moet zien, lieten de brievenbestellers genoegzaam onbenoemd. Maar goed: leer mij ze kennen, de gebruikelijke vergoelijkende tegenwerpingen van lieden die zich vastklampen aan een sprookje dat even relevant is voor de moderne tijd als twee stenen om vuur mee aan te maken.
Kom er maar in, moet Pauw gedacht hebben, want hij nodigde het drietal uit aan tafel om dan maar eens te komen uitleggen waarom die religieuze boeken niet inherent gewelddadig zijn. De grefoprediker van dienst hield een onsamenhangend betoog over hoe fijn het wel niet is om te worden beschenen door het Licht van Gods Genade; de islamoloog (zelf keurig verpakt in lollige sluierlappen) wierp tegen dat het geweld in de Koran in feite moet worden gezien als een soort 5e-eeuws equivalent van het Verdrag van Genève, loop maar lekker door dus; en Tijs van den Brink beschuldigde zijn tafelheer van argeloze groepsbelediging.
Overigens gaf laatstgenoemde nog wel even blijk van een spatje realisme toen hij de islamoloog op een gegeven moment te verstaan gaf dat het zwaartepunt van het geweldsmonopolie wereldwijd toch wel erg nadrukkelijk bij haar mohammedaanse geloofsgenoten ligt momenteel. Niettegenstaande het feit dat Van den Brink zich naar eigen zeggen wekelijks in de kerk evangelische sprookjesstamppot laat inlepelen, kon er dus toch nog een voorzichtige kritische noot vanaf, hetgeen hem ogenblikkelijk op een vermaning kwam te staan van onze Theoloog des Vaderlands:
“Lieve Tijs, ik heb je niet kritisch gehoord over onze eigen traditie, het Nederlandse protestante christendom. Je was vooral verontwaardigd. Een gemiste kans, vind ik – zelfkritiek is zoveel interessanter. Hoe komt het dat zoveel christenen in de VS op Trump stemden? Hoe zit het met de christelijke steun voor de PVV? Hoe kunnen we als Nederlandse christenen verantwoordelijkheid nemen voor het geweld in onze traditie?”
Ik wed dat jullie niet aan zagen komen dat onze theologe haar gezag in de fabelogie zou gebruiken als stok om enge populisten als Wilders en Trump mee te slaan, die zij hier bovendien zonder met de ogen te knipperen gewelddadige voornemens ten laste legt. Dat krijg je ervan als men de andere wang toekeren verwart met gelijkschakeling van standpunten. Daar ga je wel van hyperventileren. Oud-Testamentische Gristendeugd meets onvervalste islam-apologetiek. En welk geloof toont méér bereidheid tot zelfnivellering dan het toch al tot de bedelstatus teruggebrachte christenheid in het Westen?
Misschien beroepen beide pathologieën zich op aan sprookjes inherente verworvenheden als “vredelievendheid”, interreligieuze dialoogvorming, “verbinding”, en alle andere vage toespelingen waaruit wij, de superieure ongelovigen, moeten opmaken dat ze het heus allemaal zo slecht niet menen. Men graait misschien uit dezelfde koektrommel van kwetsbereidheid en levensvijandigheid waar ook het christendom zich al eeuwen aan voedt. Net als de islam leeft het christendom heden ten dage natuurlijk bij de gratie van allerlei grondwettelijke beschermingen- op de pof, zou je kunnen zeggen- maar ánders dan het onder seculier stof begraven gristengeweld wordt de zwaardopnamebereidheid binnen de islam niet beperkt door allerlei halfzachte vrijbiljvendheden.
“Wat niet ter sprake komt natuurlijk, is geweld tegen moslims. Nu, in onze samenleving. De grootste partij in de peilingen wil onze samenleving de-islamiseren. Dit is het bekende spel: onze cultuur is onschuldig, christenen zijn wellicht dommig, maar ongevaarlijk. Maar moslims, die zijn gewelddadig, en onderdrukken vrouwen. Zie ISIS. Er is geen enkele analyse van wat er voorafging aan ISIS, en hoe het Westen heeft bijgedragen aan de voedingsbodem van dergelijk extremisme. We blijven zitten met het idee dat we toch al hadden – dat dat soort geweld bij de islam hoort.”
Niets dat we zulke klets niet in elk gemiddeld mohammedaans theehuis kunnen optekenen, zullen we maar zeggen. De termen “zionistisch zwijn” en “joods complot” vallen nog net niet. In feite doet het natuurlijk allemaal niet ter zake- de ene vorm van achterlijkheid drukt de andere tegen het hart- maar de vraag dringt zich op welk mechanisme in hemelsnaam ten grondslag ligt aan die plaatsvervangende verontwaardiging, die je zelfs zou kunnen verstaan als verkapte liefdesverklaring aan het adres van de islam. Misschien is er sprake van een gevalletje de vijand van mijn vijand is mijn vriend, vooral wanneer men gezamenlijk tegenspraak ondervindt van dezelfde ongelovige hond met een naar NPO-maatstaven omvangrijk kijkerspubliek. Schept toch een band, zal ik maar zeggen.
Toch zou ik Stegeman niet lukraak willen wegzetten als dom grefokutje of iets dergelijks; die slaan over het algemeen aan het borduren als ze overprikkeld geraken. Bovendien zult u het toch met mij eens zijn dat elke infiltratie van de vrouw in het academische valt toe te juichen, althans vanuit geëmancipeerd perspectief, hoewel “godgeleerdheid” mij voorkomt als nogal non-descript om in aanmerking te komen voor een heuse leerstoel in een wetenschappelijke leeromgeving.
“Als het toch over religie en geweld moet gaan, zou ik dat op een heel andere manier doen. Ik zou het willen hebben over geweld binnen onze zogenaamd seculiere, maar toch ‘joods-christelijke’ cultuur. Over de mythe dat we antisemitisme achter ons hebben gelaten. In de eerste plaats is dat niet waar, en in de tweede plaats passen we nu dezelfde mechanismen van uitsluiting toe op moslims.”
Afijn, de rest moet u zelf maar lezen. Of niet. Het zal mij aan mijn ongelovige reet roesten. Janneke doet me trouwens een beetje denken aan onze hoogsteigen biblebelt beauty Beatrice de Graaf. Die greep ook elke gelegenheid aan om islamcritici het verwijt van islamofobie aan te wrijven. Let wel, we hebben het hier over dezelfde mevrouw die het als product van decennialang handjes-boven-het-bed op enig moment in haar door vroomheid uitgeteerde gristenhoofdje had gehaald om overmatig gebruik van cannabis aan te wijzen als aanjager van terreur, daarmee voorbijgaande aan het feit dat de echte gelovige zijn beneveling rechtstreeks onttrekt uit het heilige boek waarnaar hij leeft en waarvoor hij zelfs bereid is te sterven, althans wanneer hem een schare maagden in het vooruitzicht is gesteld. Als voormalig grootverbruiker van cannabis kan ik je melden dat je hooguit wordt overvallen door een onweerstaanbaar verlangen naar cheeseburgers.
Stegeman mag dan op commando psalmen kunnen opdreunen, maar ik mis het vermogen om een heldere blik te werpen op het boosaardige halfbroertje van haar geliefde tovergeloof die thans dood en verderf zaait. Stegeman, die zegt te snakken naar solidariteit van christenen met moslims, hoor ik geen moment reflecteren op de gevoelens van solidariteit, of gebrek daaraan, bij de gemiddelde mohammedaan jegens het christendom, jodendom of elke andere geloofsleer die zich niet onderwerpt aan de laatste en finale openbaring van God aan de mensen.
Ik dacht tijdens het schrijven van dit stukje aan titels als ‘Theoloog des Vaderlands ontpopt zich als islam-apologeet des Vaderlands’ en ‘Vrouw (wit) biedt zich aan als DENK-partij-ideoloog’, maar de eerste kop is een beetje onzinnig-sensationalistisch, type De Dagelijkse Standaard-zwakbegaafde koekenbakkerij; de tweede is bij nader inzien ook niet helemaal waar, want DENK heeft nog altijd maar één partij-ideoloog en dat is de Sultan in Ankara, vrede zij met hem. In elk geval lijkt ze geheel te zijn vergeten welke plek haar is toebedeeld in de orde der dingen, te weten die van het fabelboek, van Pokémon, Sjakie en de chocoladefabriek, My Little Pony en ander zulks zaligs uit de strooppot van vrijblijvende verzinsels.
Mevrouw Stegeman mag zich dan op last van haar schepper niet in haar broekje laat kijken, in haar kaarten des te meer, want een kind weet dat je uiteindelijk moet kiezen: het is óf God óf geleerdheid. Aan lekker vrijblijvend smaken-mengen doen we niet meer als we de volwassen leeftijd hebben bereikt. Wij niet. Janneke wel, die me dunkt in een geheel nieuwe en irrationele categorie godgeleerden valt: die van de volstrekte ontoerekeningsvatbaarheid.
