‘Ni Dieu, ni Maître’
In de tienduizenden jaren dat de homo sapiens op de wereld rondloopt, heeft hij altijd geloofd in hogere machten, in kwade geesten, in goede geesten, in goeroes en in profeten. Slechts sinds amper tweehonderd jaar is een redelijk grote groep mensen, maar nog steeds een kleine minderheid, ongelovig en atheïstisch. Voor deze mensen geldt: ’Ni Dieu, ni Maître’ of ’Noch God, noch Meester’. Wat een kolossale bevrijding is dat geweest! We gunnen het alle mensen deze vrijheid te veroveren.
Deze vrijheid werd niet veroverd door een of andere goeroe of profeet die kwam verkondigen dat alle geloof onzin of een fabeltje is. Neen, deze vrijheid wordt slechts veroverd door het individu dat nadenkt. De mens kan op twee manier denken. Daar is ten eerste het mathematisch denken. Hierbij wordt gedacht volgens logische, mathematische of natuurwetenschappelijke wetmatigheden. Met dit denken veroveren we in elk geval niet de vrijheid, want alles ligt van tevoren vast. Dit denken is uiteraard zeer belangrijk om greep te krijgen over de objectieve wereld en het ligt aan de basis van technologische ontwikkelingen.
De tweede manier van denken is het ondervragend denken. Hier stelt de mens voortdurend vragen over de betekenis van zijn ervaringen, over zichzelf, over zijn verleden en toekomst. Dit ondervragend denken heeft het atheïsme mogelijk gemaakt. Het ondervragend denken is daarom de sleutel voor de vrijheid van het individu.
Het ondervragend denken is misschien wel de belangrijkste bijdrage van de Griekse cultuur. Plato heeft benadrukt dat de mens over zichzelf na kan denken. De mens heeft een dubbele persoonlijkheid: zijn persoon en diegene die nadenkt over die persoon. Doordat de Europese beschaving haar wortels heeft in de Griekse cultuur, kon alleen in Europa het atheïsme ontstaan. Andere culturen kunnen deze sprong nog steeds niet maken. Als dit lukt in China bijvoorbeeld, dan is dit een gevolg van het marxisme dat in Europa en alleen in Europa is en kon ontstaan.
Hierboven werd benadrukt dat het individu moet nadenken om zijn vrijheid te veroveren. Dit betekent ten eerste dat elke mens moet leren ondervragend te denken. Het is een essentieel opvoedingsdoel om de kinderen te leren zelfstandig en kritisch na te denken. Ten tweede betekent dit dat we nooit mogen stoppen met ondervragend na te denken. Onze vrijheid loopt steeds opnieuw gevaar.
In deze tijd ligt het gevaar, vreemd genoeg, in de eerste manier van denken, namelijk het mathematisch of natuurwetenschappelijk denken. We zijn zo betoverd geraakt door de materiële vooruitgang dat we consumenten en internauten zijn geworden. Het individu is in dit tijdperk nagenoeg onbestaand geworden. De mens weet niet meer wie hij is. Hij stelt geen vragen meer over zichzelf, over de waarde van de dingen waarmee hij bezig is. Dit zien we ook op een hoger vlak in de politiek: politiek is niet veel meer dan het beheren van wat de industrie en de economie dicteren. Er zijn geen grote mannen meer die mensen inspireren om na te denken over de zin waarmee ze bezig zijn. Dat komt omdat de politici alleen nog kunnen nadenken over hoe goed over te komen in de MSM. Misschien is er hoop want Donald Trump heeft hier geen last van.
De kerntaak van het ondervragend denken is steeds opnieuw de betekenis van de waarden die ons leven leiden te herontdekken. We moeten terug naar de oorspronkelijke betekenis om de waarden waarvoor we staan opnieuw op te bouwen. Toegepast op het begrijp vrijheid moeten we in opstand komen tegen alles wat onze vrijheid in deze tijd beperkt. Ik pleit voor permanente anarchie tegen wat onze vrijheden beknot: tegen instituties, tegen de rechtspraak, tegen tradities, tegen marketing, tegen PR, tegen reclame, tegen de MSM en tegen alles wat mij dicteert hoe ik moet denken en hoe ik mij moet gedragen.
Is dit nu een pleidooi voor complete chaos? Kan iedereen zomaar doen en zeggen wat hij wil? Zoiets concluderen getuigt van minachting voor de menselijke persoon. De mens is in staat ondervragend na te denken. Anarchie is noodzakelijk om de zin van onze normen en waarden te herontdekken. Neem het voorbeeld van de kunst: echte kunst is een creatie van een individu dat op eigenzinnige wijze de uitwendige of de innerlijke werkelijkheid interpreteert. Op dezelfde manier kunnen we stellen dat politiek staatsmanschap wordt als wordt opgekomen voor essentiële waarden die de massa vergeten is. Denk aan het beschermen van onze beschaving tegen intolerantie, dwang en gebrek aan openheid voor anderen.
Op dezelfde manier is, volgens de filosoof Levinas, atheïsme een noodzakelijke fase om tot een ’godsdienst voor volwassenen’ te komen. Eerst moeten we ons, door ondervragend na te denken, bevrijden van alle waandenkbeelden over God die ons via indoctrinatie en dwang zijn opgelegd. Dan pas kunnen we zoals de mystica Theresia van Avilla ’God in onszelf ontdekken’. Levinas ziet een spoor van God in de ontmoeting met een ander mens, omdat van die ander een appel uitgaat om goed te zijn. Is dit niet een vorm van religie die de basis kan leggen voor een menswaardige wereld?
Ik haast mij hieraan toe te voegen dat het niet gaat om een nieuwe religie. Of je nu God in jezelf vindt, of simpelweg door diep na te denken een eigen betekenis geeft aan je leven, maakt niets uit. Het gaat om eerlijkheid tegenover jezelf, in plaats van zich domweg over te leveren aan wat anderen voor je hebben bedacht. Het gaat om de vrijheid in te gaan tegen elke vorm van dwang.
De vrouwen hebben hun vrijheid veroverd dank zij moedige vrouwen die durfden na te denken over hun menselijke waardigheid, tegen de stroom en tegen de rechtspraak van toen in. Op dezelfde manier moeten we als Europeanen ons vrijheid terug veroveren door te durven op te komen voor onze Europese identiteit.
Amsterdam kan dienen als metafoor voor de vrijheid die in deze tijd wordt bedreigd. Deze stad kende decennia lang een vrolijke anarchie. Dit was een bron voor creativiteit en welvaart. Deze vrijheid wordt tot in de bot aangetast door enerzijds een vastgoedeconomie waarin steeds minder plaats is voor gewone mensen en een toerisme-industrie die het leven tot een hel kan maken. Anderzijds behoort al meer dan de helft van de bevolking tot een cultuur waarvan intolerantie het handelsmerk is en ondervragend denken volstrekt onmogelijk is. Arm Amsterdam.
