Een goed leider beschikt over de eigenschappen zelfbeheersing, moed en wijsheid. Zeker volgens Plato die in zijn werk Politeia (De Ideale Staat) een eigen definitie geeft van goed leiderschap. Volgens Plato zijn de eigenschappen van een staat herkenbaar aan de daden van haar leiders. Zij zijn het die voor de buitenwereld het land en de cultuur definiëren via hun besluiten. Wanneer blijkt dat leiders de realiteit ontkennen kan de vraag worden gesteld of het huidige leiderschap van een staat wel geschikt is om een succesvolle samenleving te garanderen. En dat ontkennen van de realiteit lijkt steeds vaker gemeengoed te worden in Nederland en Europa.
De Europese Commissie ruziet momenteel met Polen en eigenlijk met iedereen in Europa die het gezonde boerenverstand blijft gebruiken. De Europese Centrale Bank is stuurloos geworden onder Mario Draghi en spaarzaamheid wordt middels een kunstmatig lage rente onrendabel. Immigratie wordt gezien als een zegen: als er onder politieke druk dan tóch verandering moet komen, dan besteedt men het zorgdragen voor veiligheid liever uit aan Noord-Afrikaanse landen. Zaken die ooit bijdroeg aan een stabiele en gezonde samenleving wordt momenteel aangevallen door onze eigen Europese leiders.
Deze ‘aanval op het eigene’ gaat onder meer via de ideologieën van diversiteit, multiculturalisme en feminisme. Theorieën die voor grote delen enkel een ideaal schetsen, maar de realiteit ontkennen. En, haar volgers bespotten hen die middels de rede deze ideologieën bekritiseren. Wanneer de Europese leiders dergelijke onwaarheden aanhangen, dan straalt dit af op hun leiderschap en de effecten van hun beleid. Aan de vruchten van een boom herkent men de kwaliteit van het geheel. Een zieke boom brengt rotte vruchten voort en een gezonde boom smakelijke, gave vruchten.
In Plato’s verhandelingen spreekt hij over het uitoefenen van een vak en de vereisten daarvan. Net zoals een sporter zich dagelijks moet bezig houden met zijn fysieke en mentale conditie, zo zouden de beschermers van het volk de beste mensen van de maatschappij moeten zijn. Mensen met visie, durf en moed om problemen te benoemen en aan te pakken. Waarbij zij niet één stap vooruit denken, maar meerdere zodat voor de hand liggende problemen worden voorkomen.
Dat laatste deden in Plato’s verhandelingen de zogenaamde gouden mensen die daardoor geschikte leiders werden genoemd. Daarnaast bestonden zilveren en bronzen mensen. Via deze allegorie betoogde hij dat een samenleving pas gezond, leefbaar en harmonieus is wanneer ieder de functie uitoefent die past bij zijn aangeleerde vaardigheden en aangeboren talent. Leiders moesten wijs, moedig en beheerst zijn, aldus Plato. Ieders talent dus zo goed mogelijk benut.
Politieke leiders zijn – zoals wij weten – bedreven in beeldvorming. Luister daarom niet naar hun woorden, maar bekijk hun daden, voornamelijk dat wat uiteindelijk wordt bereikt in de samenleving. En bepaal dan op basis van die realiteit of het leiderschap van Europa momenteel kwalitatief van aard is.
Volkskrant-columniste Sheila Sitalsing schrijft over de gaswinningsproblematiek in Groningen dat er “geen plan was” en dat deze er “nooit is geweest” en “nog steeds niet is”. Een typisch voorbeeld van één stap vooruit denken door politieke leiders. De gasproblematiek werd door de intuïtie van de burger al voorspeld; de intuïtie en het zelfvertrouwen van de Groninger werd echter door talloze onderzoeken en rapporten ondergeschikt gemaakt aan het proces van het systeem. De elite verschool zich achter een bureaucratische bunker, terwijl het nuchtere boerenverstand het helder zag.
Bestond er een goed plan voor de interventies in het Midden-Oosten? Was het ingrijpen in Irak, Syrië en Libië door de NAVO een voorbeeld van drie stappen vooruitdenken? Militair gezien wellicht – toch wist iedere burger van te voren dat het opdringen van democratie aan totaal andere (veelal islamitische) culturen niet zou werken. Weer die intuïtie die mensen iets vertelt over de werkelijkheid.
Nog zo’n voorbeeld van één stap vooruit denken zien we bij de instandhouding van de Europese Monetaire Unie. De Unie is in haar essentie gebaseerd op het ontkennen van de realiteit. Namelijk de culturele en financiële realiteit van de verschillende staten. Yanis Varoufakis zei dat het financieel leiderschap van het IMF een ‘sin against logic’ beging door Griekenland te dwingen de hulppakketten te aanvaarden. Want men wist dat het land hierdoor van de regen in de drup terecht kwam. Bijna tien jaar later zitten de Grieken met hoge jeugdwerkloosheid, lage geboortecijfers, hoge schulden en een ineengezakte economie.
Honderdduizenden Grieken verlieten het land sinds de crisis ontstond en daarmee werd het land van haar toekomst en talent beroofd door de Europese politiek, door de ECB en door Goldman Sachs die de Grieken hielp om de boel via papieren trucjes te bedotten. Zoals dat typisch is bij een technocratische en kunstmatige orde die van het gezonde boerenverstand is vervreemd. Onze intuïtie gaf ons in dat de Grieken grotere problemen hadden dan men deed blijken, en wederom kregen we gelijk. Dat terwijl men in Brussel schijnbaar slechts één stap vooruit plande.
Zoals Lukkassen het recent verwoordde: het absurde is het nieuwe normale geworden. Binnen het publieke debat gelooft men heilig in onzin, terwijl het uiten van een tegenovergestelde mening zou kunnen leiden tot de dood. Zoals Pim Fortuyn en Theo van Gogh overkwam. Een tegengestelde mening hebben die indruist tegen de zeitgeist van vandaag leidt in ieder geval tot gefronste wenkbrauwen. Tot tegenactivisme door social justice warriors en tot verlies van werk en inkomen.
De problemen die ontspruiten uit falend leiderschap kunnen worden ontkend. Het maatschappelijk debat kan door politieke correctheid worden gekaapt, maar uiteindelijk zal ook daar de werkelijkheid zichtbaar worden. Ten slotte ervaren we de realiteit in onze eigen straten, wijken en steden wanneer we lang genoeg wachten. De tijd zal ons leren dat het Europees leiderschap van vandaag niet het leiderschap is dat Europa verdient. Het ontkennen van die realiteit en het maken van kleine stappen houdt de huidige oligarchie in stand. Voorspellingen zijn daarom niet nodig omdat we allemaal de intuïtie bezitten om te beseffen welke koers onze leiders hebben gekozen.
